นโยบาย “ประชานิยม” กับการสร้าง/ลด “ความเหลื่อมล้ำ” และ “ความไม่เป็นธรรม” ทางเศรษฐกิจ : ข้อเสนอเชิงประจักษ์ว่าด้วยการแบ่งสรรผลประโยชน์ในธุรกิจค้าข้าวของไทย (The 'Populism' Policy and Building/Diminishing Economic 'Inequality' and 'Unfairness': Empirical Suggestion on Pork-Barrel in Thailand’s Rice Trading Business)

The English version of this paper can be found at http://ssrn.com/abstract=1994431 การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์หาความสัมพันธ์ระหว่าง ผลต่างอันดับที่ 1 ของราคาข้าวสารในตลาดโลก กับผลต่างอันดับที่ 1 ของราคาข้าวสารภายในประเทศ และ ผลต่างอันดับที่ 1 ของราคาข้าวสารภายในประเทศ กับผลต่างอันดับที่ 1 ของราคาข้าวเปลือกภายในประเทศ เพื่อชี้ให้เห็นถึงการแบ่งสรรผลประโยชน์ในธุรกิจค้าข้าวของไทย ระหว่างผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง 3 ฝ่าย ได้แก่ เกษตรกรผู้ปลูกข้าว โรงสี และ ผู้ส่งออก ภายใต้ปฏิบัติการของนโยบายภาครัฐ ก่อนและหลังนโยบายประชานิยม กล่าวคือ การรับจำนำข้าวเปลือก และการประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกข้าว อันก่อให้เกิดการแบ่งสรรผลประโยชน์ ในทางที่สร้างหรือลดความเหลื่อมล้ำ รวมถึงความไม่เป็นธรรมทางเศรษฐกิจ ตลอดจนเปรียบเทียบผลของการนำนโยบายประชานิยม ทั้ง 2 รูปแบบมาปฏิบัติ ในมิติดังกล่าว เพื่อสรุปเป็นข้อเสนอเชิงนโยบายต่อไป วิธีการดำเนินการวิจัย คณะผู้วิจัยนำข้อมูลอนุกรมเวลาของราคาข้าวสารในตลาดโลก ราคาข้าวสารภายในประเทศ และราคาข้าวเปลือกภายในประเทศ มาแปลงให้อยู่ในรูปของผลต่างอันดับที่ 1 ด้วยวิธีผลต่างอันดับที่ 1 ก่อนวิเคราะห์ด้วยการวิเคราะห์ถดถอย ผลการวิจัย เมื่อวิเคราะห์ด้วยการวิเคราะห์ถดถอย พบว่า ทั้ง 2 คู่ ล้วนมีความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกัน ที่ระดับนัยสำคัญทางสถิติ .01 ทั้งก่อนและหลังการนำนโยบายประชานิยมมาใช้ โดยที่แบบจำลองโครงสร้างสัดส่วนการแบ่งสรรผลประโยชน์ ระหว่าง เกษตรกรผู้ปลูกข้าว โรงสี และผู้ส่งออก ก่อนการนำนโยบายมาใช้ คือ 68-2-30 หลังการนำนโยบายประชานิยมมาใช้ คือ 17-22-61 ทั้งนี้ เมื่อจำแนกนโยบายประชานิยมออกเป็น การรับจำนำข้าวปลือก และการประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกข้าว พบว่า แบบจำลองโครงสร้างสัดส่วนการแบ่งสรรผลประโยชน์ ของการรับจำนำข้าวเปลือก คือ 17–22–61 ตามลำดับ จึงนับเป็นนโยบายที่มีแนวโน้มสร้างความเหลื่อมล้ำ และความไม่เป็นธรรมทางเศรษฐกิจให้ทวีความเข้มข้นยิ่งขึ้น โดยเฉพาะเมื่อเปรียบเทียบกับ การประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกข้าว ที่เท่ากับ 87–4–9 ซึ่งมีแนวโน้มที่จะช่วยลดปัญหาดังกล่าว This research aims to analyze the two relationships: (1) between the first difference of world market prices of rice and that of domestic market prices of rice; and (2) between the first difference of domestic market prices of rice and that of domestic market prices of paddies. The objective is to demonstrate the pork-barrel, i.e. benefit sharing among different groups of people, in Thailand’s rice trading business among three groups of people having interests, i.e. rice farmers, rice millers, and exporters, under the conduct of the government before and after its populism policy, i.e. the regimes of paddy pledging and rice farmers’ income guarantee, which has created pork-barrel in a way that has built or diminished economic inequality as well as unfairness. The study further compares the outcomes of the implementations of both patterns of populism policy so as to finally recommend a policy suggestion. Research method: The researchers use time series data of world market prices of rice, domestic market prices of rice, and domestic market prices of paddies, and transform them to the pattern of first differences applying the first- difference method. Next, they apply regression analysis to the transformed data. Research outcome: With regression analysis, it is found that both relationships under the study have the same direction at the statistical significance of .01 both before and after the implementation of populism policy. The benefit sharing (pork-barrel) structural model among rice farmers, rice millers, and exporters, before the policy implementation indicates a proportion of 68-2-30, whereas it becomes 17-22-61 after the implementation. After classifying the populism policy as two different regimes of paddy pledging and rice farmers’ income guarantee, it is observed that the benefit sharing structural model for the paddy pledging scheme is 17-22-61, which shows a tendency to generate deeper economic inequality and unfairness than those under the rice farmers’ income guarantee scheme, which seems to mitigate such problem at the benefit sharing of 87-4-9