Currency Substitution as a Built-in De-Stabilizer

application/pdf

[Turkish Title] Para İkamesi Yerleşik Bir İstikrar Bozma Mekanizması Olabilir mi? [Turkish Abstract] Bu çalışmanın amacı, gelişmekte olan ülkelerde yaşanan kredi genişiemesi-daralması süreçlerinin, piyasa aksaklıklarından bağımsız olarak da iktisadi oynaklık yaratabileceğini ele almaktır. Tartışmaya önce mali serbestleşmenin yaşandığı bir ekonomide likitide tercihi ile içiçe geçmiş bir para ikamesi kavramından söz ederek başlyoruz. Daha sonra mali serbestleşmenin ürünü olan mali reformların para ikamesine yol açtığını ve bunun da yerli bankacılık sistemindeki aktif olmayan fonları (inactive balance) yabancı para cinsiden olan mevduatlara yönlendirdiğini ele alıyoruz. Dolayısıyla böyle bir makroekonomik ortamda likidite tercihlerindeki bir değişmenin fiyatlarda değil toplam mevduatların yerli ve yabancı para cinsinden olan hesaplar arasındaki dağılımında bir değişiklikle sonuçlandığını tespit ediyoruz. Ancak aktif ve pasif fonların mevduatlar arası bu hareketinin, aynı zamanda bir para ikamesi yönü olduğunu da vurguluyoruz. Bu tespitlerinden ardında da, yerli bankacılık sisteminde yerli para ve yabancı para cinsinden olan mevduatlara uygulanan zorunlu karşılık oranlarının farklı olduğu durumlarda (yabancı para cinsinden olan mevduatlara uygulanan oran daha yüksektir) para ikamesi sonucu da olan bir likidite tercihi değişikliğinin sözkonusu ekonomide yerleşik (built-in) bir istikrar bozucu olarak işleyebildiğini tartışıyoruz. Teorik tartışmamızı, seçtiğimiz dönem için Türkiye ticari bankacılık sistemindeki kredi genişlemesi değişkeni ve para ikamesi değişkeni arasında yaptığımız bir eşbütünleşme analizi ile destekliyoruz. Ekonometrik analizimiz sonucunda da yapısal kırılmalar olduğu durumda da uzun vadede para ikamesi ile kredi genişlemesi arasında negatif bir ilişki olduğunu ortaya koyuyoruz. [Turkish Keywords] Kredi Genişlemesi, Para İkamesi, Mali Serbestleşme, İktisadi Oynaklık, Likidite Tercihi.

10.5455/ey.20021 [DOI]