Petrol İhraç Eden Post-Sovyet Ülkelerinde Petrol Fiyat Dalğalanmalarinin Ülke Ekonomi Politikalarina Etkisi (The Impact of the Oil Price Fluctuations on the Economic Policy in Oil-Exporting Former Soviet Union Countries)

Turkish Abstract: Post-Sovyet ülkeleri olan Azerbaycan, Rusya ve Kazakistan için petrol ihraç gelirleri önemli bir gelir kaynağıdır. Doğal kaynak zengini olan üç ülke, özellikle bağımsızlık sonrası dönemde önemli petrol projeleri gerçekleştirerek büyük petrol gelirleri elde etmiştir. Üç ülkenin de ihracat kalemlerinin önemli bir oranı petrol ve petrol ürünleri olmasından dolayı, özellikle 2000 sonrası dönemde büyük gelirler elde etmişler ve bu gelirlerle de bir çok önemli sosyal ve ekonomik problemleri çözüme kavuşturmuşlardır. Azerbaycan, Rusya ve Kazakistan petrol gelirlerini ekonominin yapılanma sürecinde kullanarak geçiş ekonomisi sürecini de hızlandırmışlardır. Ancak petrol gelirlerinin bu tür olumlu etkileri yanında literatürde "doğal kaynak laneti"olarak adlandırılan olgu da bu üç ülkeyi pas geçmemiştir. Hem ekonomilerinin benzer yapısı, hem de petrol gelirlerinin ülke ekonomilerinin lokomotifi olmasından dolayı, 2015 yıldan itibaren petrol fiyatlarındaki keskin düşüş her üç ülke içinbir yandan benzer sonuçlu ekonomik olaylara neden olurken diğer yandan gelecek dönemlerin önemli bir tehdit unsuru olmaya başlamıştır. Bu olumsuz ortamda reel sektör faaliyetleri önemli kayıplar yaşamıştır. Birçok finansal kurum faaliyetini devam ettirmekte zorlanmış veya kapanma durumuna gelmiştir. Finans, inşaat ve diğer hizmet sektörleri başta olmakla bütün sektörlerde yaşanan bu olumsuzluklarla üç ülke ekonomisi daralmaya başlamıştır.Bu çalışmada yaşanan olumsuzluklar tesirleri ile ele alınmaya çalışılırken bu konularda her üç ülke için ekonomik etkinliği olabilecek bazı öneri ve teklifler verilmiştir