Türk Bankacılık Sektöründe Bilanço Dışı İşlemlerin Risk Ve Karlılık Açısından Değerlendirilmesi (Evaluation of the Off-Balance Sheet Activities of the Turkish Banking Sector with Risk and Profitability Approach)

Turkish Abstract: Bu çalışmada, bilanço dışı hesapların özellikleri, banka grupları itibariyle bilanço dışı faaliyetlerinin büyüklüğü ve gelişimi, bankacılık sektöründe 2006-2011 yılları arasındaki gelişmeler ile risk ve karlılık açısından etkileri incelenmektedir. Bilanço dışı işlemler, bankacılık sektörü aktif toplamının 2011 yılı itibariyle 19,6 katı büyüklüğündedir. Banka grupları itibariyle değerlendirildiğinde en yüksek tutar ve aktife oranı açısından kalkınma ve yatırım bankaları ilk sırada yer almaktadır. Kamu, özel ve yabancı bankalarda her ne kadar aktif toplamının üzerinde olsa da kalkınma ve yatırım bankaları ile karşılaştırıldığında hem tutar hem de oran olarak düşük düzeylerdedir.Bilanço dışı işlemlerin kendi içindeki dağılıma baktığımızda, 2007-2011 döneminde emanet ve rehinli kıymetler bilanço dışı hesapların %93'ünü oluşturmakta, emanet ve rehinli kıymetlerin de %86'sını emanet kıymetler oluşturmaktadır. Bu kıymetlerin de % 99,4'ü kalkınma ve yatırım bankalarında bulunmaktadır.Bilanço dışı işlemler kendi aralarında muhasebeleştirilmekte olup, faiz dışı gelir elde edilmesi, takip hesaplarına aktarılması, özel karşılık ayrılması, nakit karşılığı kredi kullandırılmasında vb. işlemlerle bilanço içi hesaplar ile bilanço dışı hesaplar etkileşim içindedirler. Yani birinde olan işlem diğerinde de işlem işleme ve/veya muhasebe kaydı oluşmasına yol açabilmektedir.English Abstract: In this study, properties of the off-balance sheet items of the Turkish banking sector, their extent and progress within last five years, and their effects on risk and profitability are evaluated. Recent global crisis has led to shed light on off-balance activities of the banking sector, since it was one of the major reasons and fueled the effects of the crisis. Off-balance sheet activities of the Turkish banking sector is about twenty times of the total assets in 2011. These items are especially concentrated in development & investment banks but although comparatively low, the off-balance sheet activities of all state, private and foreign banks exceeds total assets. Off-balance sheet commitment constitutes about 7% of total off-balance sheet items compared to 93% of total items held in custody and pledges received.Considering recent extent and progress of off-balance sheet activities, contribution of these activities to risk and profitability, new improvements in risk management prove that more importance should/will be attributed to the off-balance sheet item