Агроиндустриски комплекс; финансирање и конкурентност (Macedonian Agribusiness; Financing and Competitiveness)

Macedonian Abstract: Агроиндустрискиот комплекс е еден од ретките стопански сектори во кои Македонија има и компаративна и конкурентска предност. Тоа дава за право извозната експанзија на агроиндустриски производи да се наметне како елементарна стратешка определба на учесниците во секторот. Зголемувањето на извозот е возможно само со производство и пласман на конкурентни производи. Извозната конкурентност значи постојана присутност на пазарот, препознатливост, квалитет и добар имиџ на производите. Кај продажбата е најважно целосно задоволување на потребите на потрошувачите и адекватен одговор на нивните преференции затоа што конкурентноста тешко се стекнува, но многу лесно се губи. Унапредувањето на извозната конкурентност на агроиндустриските производи претставува невозможна мисија без соодветен и релативно лесен пристап до финансии. Во услови на нивен недостаток дури и најдобрата идеја нема изгледи за реализација. Приливот на капитал во агроиндустрискиот комплекс може да дојде во најразлични форми: странски директни инвестиции, кредити, субвенции, донации, лизинг итн. Секоја од нив има свои предности и недостатоци, но едно е сигурно; финансиските средства мора да се обезбедат со заедничка соработка на државата и производителите со финансиските институции. Праксата покажува дека кластерското здружување и вложувањето во истражувања, развој, иновации и образование се најцелисходните методи за подобрување на извозната конкурентност. Успехот во реализација на овој потфат значи подобрување на животниот стандард на населението и сериозна основа за континуиран економски раст. Ниедна национална економија не преминала од фазата на среден развој и транзиција во фазата на висок развој, без претходно стабилизирање на агроиндустрискиот комплекс. На овој акциски процес кој моментално се одвива во Македонија мора да му претходи мисија и визија или како што вели една јапонска поговорка: ,,Визија без акција е сон, а акција без визија е кошмар!”