Emerytury Branżowe W Polsce W Kontekście Teorii Grup Interesu (Sectoral Pensions in Poland in the Context of Theory of Interest Groups)

Polish Abstract: W Polsce cztery grupy zawodowe (górnicy, mundurowi, sędziowie i prokuratorzy oraz rolnicy) są objęte odrębnymi rozwiązaniami w zakresie zabezpieczenia emerytalnego. Dotychczasowe liczne próby zreformowania emerytur branżowych okazywały się nieskuteczne. Celem artykułu jest dokonanie charakterystyki czterech systemów emerytur branżowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich genezy oraz funkcjonalności społecznej. Podjęto także próbę wyjaśnienia wysokiej skuteczności branżowych grup interesu w zabieganiu o przywileje emerytalne.Analiza została oparta na kategoriach teorii grup interesu, a dla pełności obrazu odwołano się do publikacji medialnych oraz danych statystycznych. Okazuje się, że emerytury branżowe pobiera obecnie ponad 1,5 mln osób, a roczne wydatki publiczne na nie stanowią 2% PKB. Systemy branżowe w różny sposób uprzywilejowują swoich uczestników. Są one dysfunkcjonalne dla rozwoju gospodarki i społeczeństwa, a także dla samych branż, których dotyczą.W artykule pokazano, że utrzymanie przywilejów było możliwe dzięki pewnym cechom polskiego systemu reprezentacji interesów. Najsilniejszymi podmiotami są w nim sektorowe związki zawodowe, czyli grupy zainteresowane ukrytą redystrybucją dochodów. Brakuje natomiast dużych, silnych grup, dbających o interes całej gospodarki. Przywilejom emerytalnym sprzyja nadal utrzymujący się stan dualizmu systemowego, w którym organizacje pracowników w sektorze państwowym mają nieporównywalnie większą siłę przetargową od tych w sektorze prywatnym